Δουργούτι ή Νέος Κόσμος..

Ταξίδι στο άγονο νησί της Αθήνας Η περιοχή ήταν γνωστή ως Δουργούτι, αλλά σήμερα είναι γνωστή ως Νέος Κόσμος. Γεννήθηκε όντως από έναν νέο κόσμο, τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, που ξεριζωμένοι έστησαν εδώ τις παράγκες τους. Η ανοικοδόμηση που άρχισε λίγο πριν από το 1940 ολοκληρώθηκε 25 χρόνια μετά την απελευθέρωση. Της Βασιλικής Γραμματικογιάννη Φωτογραφίες: Δημήτρης Ζαχράκης «Αν κοιτάξει κανείς την Αθήνα από ψηλά θα δει μια αξιοζήλευτα συνεκτική πόλη. Θα ζηλέψει αυτή την πόλη, αφού εύλογα θα θεωρήσει ότι για να ζουν οι άνθρωποι τόσο κοντά ο ένας στον άλλον, θα πρέπει να είναι πολύ αγαπημένοι».

Αυτός ήταν ο τρόπος με τον οποίο η ομάδα παραστατικών τεχνών «Οχι Παίζουμε/UrbanDigProject» είδε το Δουργούτι Νέου Κόσμου. Και βάλθηκε να το ανακαλύψει, ανιχνεύοντας το σήμερα και το χτες –ίσως και το αύριο– της γειτονιάς στην οποία γυρίστηκε η «Μαγική Πόλη» του Ν. Κούνδουρου. Μιας γειτονιάς που φιλοξένησε τους πρώτους πρόσφυγες και που εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να φιλοξενεί κατατρεγμένους μετανάστες από κάθε σχεδόν γωνιά της Γης.

«Το Δουργούτι μοιάζει με νησί άγονης γραμμής κοντά στο κέντρο της Αθήνας. Εχει τη δική του ιστορία, τη δική του κοινωνία και πολεοδομία. Εχει ρυθμό, χρώμα, ησυχία σε σχέση με τη γύρω πολύβουη «ακτογραμμή», με το τραμ, τη λεωφόρο Λαγουμιτζή και την όλο και πιο κοσμοπολίτικη λεωφόρο Συγγρού» θα πει ο Γιώργος Σαχίνης της ομάδας «Οχι Παίζουμε».

Γνωρίζοντας βήμα βήμα αυτή γειτονιά, η ομάδα δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην έλξη που γεννά και ασκεί η αλλοτινή παραγκούπολη. Και πήρε την πρωτοβουλία να κινητοποιήσει φορείς και κατοίκους, δημιουργώντας μια αλυσίδα 12 δράσεων που προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί σε διάστημα ενός χρόνου, μέχρι τον Ιούνιο του 2015.

«Το Dourgouti Island Hotel είναι ένας τόπος και τρόπος ανατροπής του απρόσωπου της πόλης. Μας εμπνέουν ο ευρύς δημόσιος χώρος και η έντονη παράδοση γειτονιάς της περιοχής. Από τον Αύγουστο του 2014 έως τον Ιούνιο του 2015, μέσα σε 12 δράσεις, μαζί με περισσότερες από 50 ομάδες και ανθρώπους, γνωρίζουμε και χαρτογραφούμε τον τόπο σαν ένα νησί στο οποίο όλοι θα θέλαμε να αποβιβαστούμε» σημειώνει ο Γιώργος Σαχίνης, αποκρυπτογραφώντας για λογαριασμό μας την κεντρική ιδέα και συλλογιστική τού project.

Η γνωριμία με το Δουργούτι ξεκινάει αυτό το Σαββατοκύριακο 27-28 Σεπτεμβρίου, από τις 5 το απόγευμα, με ένα πλούσιο σε περιεχόμενο –και… διαφορετικό από τα άλλα- φεστιβάλ, που θα στηθεί στις πλατείες Μπλόκου Δουργουτίου, Θυμάτων Καλαβρύτων και Γωνιάς του Παιδιού. Σε αυτό, μεταξύ άλλων, οι κάτοικοι της περιοχής μα και οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να μάθουν για την ιστορία της μέσα από τις αφηγήσεις της Ομάδας Προφορικής Ιστορίας Δουργουτίου (ΟΠΙΔΟΥ) που έχει δημιουργηθεί υπό την καθοδήγηση της ιστορικού Τασούλας Βερβενιώτη – μια γνώση που μπορεί να αποτελέσει την αρχική μαγιά και παρακαταθήκη ώστε οι ανταλλαγές μνήμης να έχουν στο μέλλον και συνέχεια

Μια άλλη ενδιαφέρουσα δράση του Φεστιβάλ Δουργουτίου, που θα έχει αφετηρία την πλατεία Θυμάτων Καλαβρύτων, είναι η εξερεύνηση της γειτονιάς με βάση τις αισθήσεις. Η αρχιτέκτονας Βάλια Σπηλιοπούλου της ομάδας «Οχι Παίζουμε» σε συνεργασία με το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, την εικαστικό Αναστασία Ρούσσου και τους La Follie Kilometre έχουν αντικαταστήσει τα τετριμμένα ερωτηματολόγια με έναν χάρτη, με βάση τον οποίο οι επισκέπτες θα κληθούν να εξερευνήσουν το «νησί» και να αποτυπώσουν τις εντυπώσεις που αποκόμισαν από αυτό, με βάση όσα διεγείρουν τις πέντε αισθήσεις τους, θετικά ή αρνητικά.

«Δεν μπορείς να μιλήσεις για το Δουργούτι αν δεν μιλήσεις για τους Αρμένιους» θα πει από την πλευρά της η Λορύ Μπαραζιάν, μέλος της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής Ελλάδος και μια από τους συντελεστές του φεστιβάλ. Και έχει δίκιο. Οι πρώτοι Αρμένιοι πρόσφυγες έφτασαν στο Δουργούτι το 1923. Οι πρώτες αρμενικές παράγκες που στέγασαν τους πρόσφυγες έγιναν εκεί. Στο Δουργούτι υπάρχει αρμενικό σχολείο και εκκλησίες. Καθολική και ορθόδοξη. Η ιστορία των Αρμενίων του Δουργουτίου παρουσιάζεται μέσα από πλούσιο φωτογραφικό υλικό που παραχωρήθηκε από το περιοδικό «Αρμενικά» και από το αρχείο της εφημερίδας «Αζάτ Ορ» (Ελεύθερη Μέρα), αλλά και από περιπάτους μέσα στη γειτονιά…

Αυτό το Σαββατοκύριακο πραγματικά όποιος περάσει από το Δουργούτι ίσως και να ζηλέψει αυτή την πόλη. Και να γνωρίσει –ή να ξαναθυμηθεί- πως ίσως υπάρχουν γειτονιές –δυο βήματα μακριά από τις πολυσύχναστες κεντρικές λεωφόρους– στις οποίες ακόμα και σήμερα ζουν αρμονικά και αγαπημένα άνθρωποι διαφορετικοί μεταξύ τους.