Η κωπηλάτιδα πόλη Ερέτρια αξίζει μια μεγάλη έκθεση
Στην πόλη των Αειναυτών, την
«κωπηλάτιδα πόλη» όπως αποκαλούσαν οι αρχαίοι την Ερέτρια
(ερέττω=κωπηλατώ), είναι αφιερωμένη η έκθεση που ετοιμάζει το Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο (20 Απριλίου - 30 Αυγούστου 1020) σε συνεργασία με
την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα.
Αρύβαλλος σε σχήμα ποδιού από τη νεκρόπολη της Ερέτριας
Μέσα από 435 επιλεγμένα αντικείμενα από επτά ελληνικά μουσεία
και ένα ιταλικό θα φωτιστεί η ιστορία μιας πόλης, που ηγήθηκε των
ποντοπόρων εξορμήσεων από τον 8ο αι. π.Χ. και μεγαλούργησε ιδρύοντας
αποικίες σε όλη τη Μεσόγειο.
Η έκθεση με τίτλο «Ερέτρια: Ματιές σε μια αρχαία πόλη» θα προβάλει τους σημαντικότερες σταθμούς της ιστορίας αυτού του τόπου, που κατοικήθηκε αδιάλειπτα από την 3η χιλιετία π.Χ. μέχρι σήμερα. Η αφήγηση θα ξεκινήσει από τα προϊστορικά χρόνια, τον 8ο αι. π.Χ., που οι κάτοικοι εγκαταλείπουν το Λευκαντί και ιδρύουν την Ερέτρια. Θα παρουσιαστεί η διαχρονική εξέλιξή της, η δημόσια και ιδιωτική ζωή, τα ιερά και οι νεκροπόλεις της, όπως αποκαλύφθηκαν από το 1885 μέχρι σήμερα από τις ανασκαφές που διεξάγει στον δυτικό τομέα της πόλης, με τον ναό του Δαφνηφόρου Απόλλωνα, από το 1962 η Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή.
Οι εμπορικές σχέσεις της Ερέτριας και των άλλων ευβοϊκών πόλεων με λιμάνια της Μεσογείου δείχνουν τη μεγάλη συμβολή της στην εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού. Αψευδείς μάρτυρες της σχέσης αυτής είναι η κεραμική της, που έχει βρεθεί στα μικρασιατικά παράλια, στις συροφοινικικές ακτές και στην Κύπρο, ενώ μια χάλκινη παρωπίδα από τη Συρία βρέθηκε στο σημαντικότερο ιερό της Ερέτριας, του Δαφνηφόρου Απόλλωνα. Επίσης από τον Στράβωνα, τον Θουκιδίδη και τον Πλούταρχο γνωρίζουμε ότι η Ερέτρια ίδρυσε τις πόλεις Μένδη (8ος αι. π.Χ.), Μεθώνη (730 π.Χ.) και Δικαία (6ος αι. π.Χ.) στη Χαλκιδική και στη Βόρεια Ελλάδα και με τη Χαλκίδα τις Πιθηκούσες (775 π.Χ.) και την Κύμη (750 π.Χ.) στην Κάτω Ιταλία-Σικελία.
Τα περισσότερα εκθέματα (γλυπτά, αγγεία, ανάγλυφα και νομίσματα) θα βγουν από το Μουσείο της Ερέτριας, ενώ και το Εθνικό Αρχαιολογικό θα συμβάλει με 47 αντικείμενα, όπως επίσης τα μουσεία Ολυμπίας, Σάμου, Μπενάκη, Χαλκιδικής και Νομισματικό. Είναι πιθανόν να έρθει και από το μουσείο του Καπιτωλίου της Ρώμης ο κορμός της γονατισμένης Αμαζόνας, που προέρχεται από το δυτικό αέτωμα του ναού του Δαφνηφόρου Απόλλωνα.
Η έκθεση, που χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από τους Ελβετούς, θα παρουσιαστεί μετά την Αθήνα στη συλλογή Λούντβιχ στη Βασιλεία της Ελβετίας (Σεπτέμβριος - Ιανουάριος 2011). Η άδεια για την εξαγωγή των αρχαίων απασχόλησε προχθές το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, στο οποίο διατυπώθηκαν οι συνήθεις γκρίνιες.
Ο έφορος Ακρόπολης Αλ. Μάντης εξέφρασε τον προβληματισμό του «για την πυκνότητα αποστολής αρχαίων, που μεταφέρονται με διάφορα μέσα στο εξωτερικό και ίσως κινδυνεύουν». Διερωτήθηκε επίσης «ποια είναι η ανταποδοτικότητα αυτών των αποστολών. Οι επισκέπτες αυτών των εκθέσεων είναι πράγματι εν δυνάμει επισκέπτες της Ελλάδας;». Οσο για το συγκεκριμένο ελβετικό μουσείο, που θα δεχθεί την έκθεση, επισήμανε ότι «έχει πολλές ελληνικές αρχαιότητες».
Ο ίδιος προβληματισμός διατυπώθηκε και για μια άλλη έκθεση βυζαντινών αρχαιοτήτων, που οργανώνεται από τις 6 Μαρτίου και για τρεις μήνες στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον (ΗΠΑ). «Σε περιόδους που το Βυζάντιο διεκδικείται από πάρα πολλούς, δεν είναι δυνατόν να απουσιάζουμε και να μην κοινωνούμε κάποια θέματα στο ευρύ κοινό», απάντησε η πρώην διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης Αναστασία Τούρτα. Η έκθεση αυτή άλλωστε φιλοξενείται τώρα στο Βυζαντινό Μουσείο της Θεσσαλονίκης και έχει αντικείμενο απεικονίσεις αρχιτεκτονημάτων σε βυζαντινές τοιχογραφίες, μικρογραφίες χειρογράφων και ψηφιδωτά.*
