Tεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου Του Γιώργου Ν. Δερμάτη*
Κατά την περίοδο 1990-1994 της πρόδρομης κρίσης με τη βιομηχανική κατάρρευση του Λαυρίου και της ταυτόχρονης αφετηρίας υπέρβασής της, η πάλαι ποτέ κραταιά Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου είχε εκπνεύσει. Η απόλυτη σιγή του χώρου, ευτυχώς γρήγορα, έδωσε τη θέση της στις διακλαδώσεις, με τη μετεξέλιξή της στο Τεχνολογικό - Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, που ήρθε να σηματοδοτήσει τη συνάντηση της ιστορικής μνήμης με τον σύγχρονο πολιτισμό και τις τεχνολογικές καινοτομίες.
Η ευόδωση αυτού του εγχειρήματος έγινε με την επιστημονική και οργανωτική πρωτοπορία του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, κυρίως της Σχολής των Μεταλλειολόγων -που είχε και την έμπνευση του έργου- με τις αποκαταστάσεις των εδαφών και των αρχιτεκτόνων με τις αποκαταστάσεις των κτηρίων, παράγοντας νέα έργα και νέα γνώση διεθνούς ενδιαφέροντος. Σταθερός σύμμαχος ήταν η λαυρεωτική κοινωνία και η πολιτική ηγεσία της, που ήρθη στο ύψος των περιστάσεων, με τον Δήμο Λαυρεωτικής τότε στην πρώτη γραμμή.
Αυτή η μετεξέλιξη ερμηνεύεται με το προϋπάρχον ιστορικό υπόβαθρο της σχέσης Λαυρίου και ΕΜΠ, πρώτιστα της Σχολής των Μεταλλειολόγων, λόγω του εξ ορισμού γνωστικού αντικειμένου τους, που δεν επέτρεπε, σε καμία περίπτωση, την «αποδέσμευσή» τους απ’ την ιστορική, παραγωγική, τεχνολογική και εκπαιδευτική πυκνότητα του Λαυρίου, αντίθετα καθιστούσε, ως εσωτερική αιτία, αναγκαία την επαφή τους και την αναζήτηση νοήματος.
Η ίδρυση και λειτουργία στον ίδιο χώρο του Μουσείου Μεταλλείας - Μεταλλουργίας Λαυρίου θα συμπληρώσει την ουσία του έργου. Το Μουσείο, μετά από πολυετείς προσπάθειες των θεσμικών φορέων της πόλης, του ΕΜΠ και της πρώην Νομαρχίας Ανατ. Αττικής, σήμερα με συνέργεια ΥΠΠΟΑ - ΕΜΠ και Περιφέρειας Αττικής -που το χρηματοδοτεί- ήδη δημοπρατείται.
Το μουσείο θα συνιστά έναν χώρο μνήμης, πολιτισμού, εκπαίδευσης και έρευνας, την ατμομηχανή ανάδειξης ολόκληρου του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, συμπληρώνοντας τον μητροπολιτικό πολιτιστικό ρόλο της πρωτεύουσας με την ταυτόχρονη ανάδειξη-, ψηφιοποίηση και ψηφιακή τεκμηρίωση του μεγάλου αρχείου της Γαλλικής Εταιρείας και τη διευρωπαϊκή συνεργασία ομολόγων πόλεων, ιδρυμάτων έρευνας και πολιτισμού.
Από τη μιαν άκρη του χρόνου η ιστορική μνήμη και από την άλλη, ως συνέχειά της, οι τεχνολογίες αιχμής συνυφαίνοντας τον ενιαίο χρόνο της ιστορίας.
Σ’ αυτούς τους χώρους, στα μηχανήματα, στα βαριά βιομηχανικά κτήρια, στα παράθυρά τους, σαν μεγάλα μάτια - βλέμμα της ιστορίας-είναι εγγεγραμμένοι οι αγώνες των μεταλλωρύχων και μεταλλεργατών, που όρθωσαν το κοινωνικό τους ανάστημα δημιουργώντας ένα συμπαγές κίνημα εξανθρωπισμού της ζωής τους.
Αυτά τα σώματα, που έλιωναν μέσα στις ανήλιαγες στοές, στις ατέλειωτες της καμινείας βάρδιες, ανάμεσα στους μελανωπούς καπνούς του μολύβδου, τα γυναικεία χέρια στις υπαίθριες διαλογές των μεταλλευμάτων, είναι τα ίδια χέρια - πρόσωπα, τα ίδια σώματα - πρόσωπα που άνοιξαν τους πρωτόγνωρους δρόμους των κοινωνικών και εργατικών δικαιωμάτων.
Σήμερα, με παγιωμένο, πλέον, τον αναπτυξιακό ρόλο του, πρέπει να δοθεί μια νέα ορμή. Εκ των πραγμάτων απαιτείται μια προωθητική συνέχεια. Πρώτη προτεραιότητα είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών για εγκατάσταση νεοφυών επιχειρήσεων. Περισσότερα εργαστήρια του ΕΜΠ να «μετακενώσουν» εκεί τις δραστηριότητές τους. Θεσμοθέτηση μιας ετήσιας Έκθεσης Τεχνολογικών Προϊόντων Αιχμής υψηλού κύρους, η οποία, πέραν της αξίας της -και οικονομικής- είναι δυνατόν να συμβάλει στην εγκατάσταση εταιρειών ή τμημάτων τους.
Επείγουσα περιβαλλοντική αποκατάσταση του κτηρίου «Κονοφάγος» (το Bag-Hause) είναι έργο προστασίας και της πόλης του Λαυρίου. Αποπεράτωση - αποκατάσταση των εμβληματικών κτηρίων του Ηλεκτρικού Σταθμού και της Flotation∙ θα διευρύνουν κατά πολύ την κτηριακή του υποδομή.
Η Πολιτεία διά του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, θα πρέπει να ορίσει εκπρόσωπό της, ο οποίος σε μόνιμη βάση θα συνεργάζεται με το Δ.Σ. του ΤΠΠΛ για την προώθηση των στόχων του.
Στο Τεχνολογικό Πάρκο, ένα έργο εν προόδω, έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής και λειτουργίες τέχνης και πολιτισμού· το ίδιο αντέχει καλά, παρά τα δεινά της τελευταίας μεγάλης οικονομικής κρίσης, μέρος της ιστορίας του ΕΜΠ και φυσική εξέλιξη της βιομηχανικής ιστορίας του Λαυρίου. Μέσα από το παράδειγμά του ετέθη με διορατικό πρωτοποριακό τρόπο από το ΕΜΠ, το 1990, το ζήτημα της μεταβιομηχανικής εξέλιξης της Ελλάδας, αλλά τότε και τα μετέπειτα χρόνια, δυστυχώς, απουσίαζε από την πολιτική πρακτική αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός συνολικά για τη χώρα.
Η Ελλάδα ταξιδεύει ανάμεσα στην ανεργία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Σήμερα αγωνίζεται να υπερβεί το καθεστώς της επιτροπείας και να πετύχει την παραγωγική και κοινωνική της ανόρθωση. Το Λαύριο επαναφέρει στην ημερήσια διάταξη το ριζοσπαστικό μήνυμα των 150 χρόνων της νεότερης ιστορίας του, που είναι το νόημα της παραγωγής και το αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Κατά την περίοδο 1990-1994 της πρόδρομης κρίσης με τη βιομηχανική κατάρρευση του Λαυρίου και της ταυτόχρονης αφετηρίας υπέρβασής της, η πάλαι ποτέ κραταιά Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου είχε εκπνεύσει. Η απόλυτη σιγή του χώρου, ευτυχώς γρήγορα, έδωσε τη θέση της στις διακλαδώσεις, με τη μετεξέλιξή της στο Τεχνολογικό - Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, που ήρθε να σηματοδοτήσει τη συνάντηση της ιστορικής μνήμης με τον σύγχρονο πολιτισμό και τις τεχνολογικές καινοτομίες.Η ευόδωση αυτού του εγχειρήματος έγινε με την επιστημονική και οργανωτική πρωτοπορία του Ε.Μ. Πολυτεχνείου, κυρίως της Σχολής των Μεταλλειολόγων -που είχε και την έμπνευση του έργου- με τις αποκαταστάσεις των εδαφών και των αρχιτεκτόνων με τις αποκαταστάσεις των κτηρίων, παράγοντας νέα έργα και νέα γνώση διεθνούς ενδιαφέροντος. Σταθερός σύμμαχος ήταν η λαυρεωτική κοινωνία και η πολιτική ηγεσία της, που ήρθη στο ύψος των περιστάσεων, με τον Δήμο Λαυρεωτικής τότε στην πρώτη γραμμή.
Αυτή η μετεξέλιξη ερμηνεύεται με το προϋπάρχον ιστορικό υπόβαθρο της σχέσης Λαυρίου και ΕΜΠ, πρώτιστα της Σχολής των Μεταλλειολόγων, λόγω του εξ ορισμού γνωστικού αντικειμένου τους, που δεν επέτρεπε, σε καμία περίπτωση, την «αποδέσμευσή» τους απ’ την ιστορική, παραγωγική, τεχνολογική και εκπαιδευτική πυκνότητα του Λαυρίου, αντίθετα καθιστούσε, ως εσωτερική αιτία, αναγκαία την επαφή τους και την αναζήτηση νοήματος.
Η ίδρυση και λειτουργία στον ίδιο χώρο του Μουσείου Μεταλλείας - Μεταλλουργίας Λαυρίου θα συμπληρώσει την ουσία του έργου. Το Μουσείο, μετά από πολυετείς προσπάθειες των θεσμικών φορέων της πόλης, του ΕΜΠ και της πρώην Νομαρχίας Ανατ. Αττικής, σήμερα με συνέργεια ΥΠΠΟΑ - ΕΜΠ και Περιφέρειας Αττικής -που το χρηματοδοτεί- ήδη δημοπρατείται.
Το μουσείο θα συνιστά έναν χώρο μνήμης, πολιτισμού, εκπαίδευσης και έρευνας, την ατμομηχανή ανάδειξης ολόκληρου του πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής, συμπληρώνοντας τον μητροπολιτικό πολιτιστικό ρόλο της πρωτεύουσας με την ταυτόχρονη ανάδειξη-, ψηφιοποίηση και ψηφιακή τεκμηρίωση του μεγάλου αρχείου της Γαλλικής Εταιρείας και τη διευρωπαϊκή συνεργασία ομολόγων πόλεων, ιδρυμάτων έρευνας και πολιτισμού.
Από τη μιαν άκρη του χρόνου η ιστορική μνήμη και από την άλλη, ως συνέχειά της, οι τεχνολογίες αιχμής συνυφαίνοντας τον ενιαίο χρόνο της ιστορίας.
 |
| Μεταλλωρύχοι σε υπόγεια μεταλλευτική εργασία της Γαλλικής Εταιρείας στην Καμάριζα |
Σ’ αυτούς τους χώρους, στα μηχανήματα, στα βαριά βιομηχανικά κτήρια, στα παράθυρά τους, σαν μεγάλα μάτια - βλέμμα της ιστορίας-είναι εγγεγραμμένοι οι αγώνες των μεταλλωρύχων και μεταλλεργατών, που όρθωσαν το κοινωνικό τους ανάστημα δημιουργώντας ένα συμπαγές κίνημα εξανθρωπισμού της ζωής τους.
Αυτά τα σώματα, που έλιωναν μέσα στις ανήλιαγες στοές, στις ατέλειωτες της καμινείας βάρδιες, ανάμεσα στους μελανωπούς καπνούς του μολύβδου, τα γυναικεία χέρια στις υπαίθριες διαλογές των μεταλλευμάτων, είναι τα ίδια χέρια - πρόσωπα, τα ίδια σώματα - πρόσωπα που άνοιξαν τους πρωτόγνωρους δρόμους των κοινωνικών και εργατικών δικαιωμάτων.
Σήμερα, με παγιωμένο, πλέον, τον αναπτυξιακό ρόλο του, πρέπει να δοθεί μια νέα ορμή. Εκ των πραγμάτων απαιτείται μια προωθητική συνέχεια. Πρώτη προτεραιότητα είναι η ανάληψη πρωτοβουλιών για εγκατάσταση νεοφυών επιχειρήσεων. Περισσότερα εργαστήρια του ΕΜΠ να «μετακενώσουν» εκεί τις δραστηριότητές τους. Θεσμοθέτηση μιας ετήσιας Έκθεσης Τεχνολογικών Προϊόντων Αιχμής υψηλού κύρους, η οποία, πέραν της αξίας της -και οικονομικής- είναι δυνατόν να συμβάλει στην εγκατάσταση εταιρειών ή τμημάτων τους.
Επείγουσα περιβαλλοντική αποκατάσταση του κτηρίου «Κονοφάγος» (το Bag-Hause) είναι έργο προστασίας και της πόλης του Λαυρίου. Αποπεράτωση - αποκατάσταση των εμβληματικών κτηρίων του Ηλεκτρικού Σταθμού και της Flotation∙ θα διευρύνουν κατά πολύ την κτηριακή του υποδομή.
Η Πολιτεία διά του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, θα πρέπει να ορίσει εκπρόσωπό της, ο οποίος σε μόνιμη βάση θα συνεργάζεται με το Δ.Σ. του ΤΠΠΛ για την προώθηση των στόχων του.
Στο Τεχνολογικό Πάρκο, ένα έργο εν προόδω, έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται τεχνολογίες αιχμής και λειτουργίες τέχνης και πολιτισμού· το ίδιο αντέχει καλά, παρά τα δεινά της τελευταίας μεγάλης οικονομικής κρίσης, μέρος της ιστορίας του ΕΜΠ και φυσική εξέλιξη της βιομηχανικής ιστορίας του Λαυρίου. Μέσα από το παράδειγμά του ετέθη με διορατικό πρωτοποριακό τρόπο από το ΕΜΠ, το 1990, το ζήτημα της μεταβιομηχανικής εξέλιξης της Ελλάδας, αλλά τότε και τα μετέπειτα χρόνια, δυστυχώς, απουσίαζε από την πολιτική πρακτική αυτός ο στρατηγικός σχεδιασμός συνολικά για τη χώρα.
Η Ελλάδα ταξιδεύει ανάμεσα στην ανεργία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Σήμερα αγωνίζεται να υπερβεί το καθεστώς της επιτροπείας και να πετύχει την παραγωγική και κοινωνική της ανόρθωση. Το Λαύριο επαναφέρει στην ημερήσια διάταξη το ριζοσπαστικό μήνυμα των 150 χρόνων της νεότερης ιστορίας του, που είναι το νόημα της παραγωγής και το αίτημα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου