Αρχαία Ελίκη

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2014
ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΥΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Αρχαία Ελίκη: στον κάδο αχρήστων οι ανασκαφές Του ΜΑΚΗ ΝΟΔΑΡΟΥ Την πλήρη απαξίωση της έρευνας των αρχαιολόγων και του Πανεπιστημίου Πατρών για την ανάδειξη της αρχαίας πόλης Ελίκης, στην Αιγιάλεια Αχαΐας, καταγγέλλουν οι εμπλεκόμενοι στην έρευνα και σημειώνουν ότι αυτή είναι τους τελευταίους μήνες όμηρος των διαθέσεων κάποιων υπηρεσιακών και πολιτικών παραγόντων του υπουργείου Πολιτισμού.
Αρχαιολόγοι και πανεπιστημιακοί καταγγέλλουν ότι την ώρα που το ΥΠΠΟΑ επιχειρεί να αναδείξει τις σημαντικές αρχαιότητες στην Αμφίπολη, υπηρεσιακοί παράγοντες του ίδιου υπουργείου ρίχνουν στο καλάθι των αχρήστων μια πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη. Αυτή της ανασκαφής που πραγματοποιείται τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην αρχαία Ελίκη Αιγιαλείας, στο Ν. Αχαΐας, από το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Οπως καταγγέλλεται, η αρχαιολογική έρευνα κινδυνεύει να μην ολοκληρωθεί όχι γιατί σε εποχή κρίσης υπάρχει ζήτημα κρατικής επιχορήγησης, όπως ίσως θα νόμιζε κανείς, αλλά απλώς και μόνον γιατί δεν επιθυμούν τη συνέχισή της συγκεκριμένοι υπάλληλοι των εμπλεκόμενων υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού.

Η πραγματική Ατλαντίδα

Σημειώνεται ότι τα επιτυχή αποτελέσματα της έρευνας και το μεγάλο ενδιαφέρον για την ανασκαφή στην Ελίκη αναδείχθηκαν από διεθνή τηλεοπτικά κανάλια, όπως Discovery Channel, History Channel, ZDF και BBC που πραγματοποίησε ωριαίο ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ελίκη - η πραγματική Ατλαντίδα» αλλά και από το διεθνή Τύπο, που φιλοξένησε εκτενή άρθρα, όπως οι «New York Times», «Herald Tribune» και το γνωστό έγκυρο αμερικανικό περιοδικό «Archaeology».
Οι αρχαιολόγοι που συμμετέχουν στην έρευνα, για την ανάδειξη της αρχαίας Ελίκης, αλλά και παράγοντες του Πανεπιστημίου Πατρών καταγγέλλουν ότι το ανασκαφικό έργο διακόπηκε αδικαιολόγητα και κατά παράβαση της νόμιμης διαδικασίας το 2013, συνεπεία μη εγκριτικής απόφασης του τότε υπουργού Πολιτισμού Π. Παναγιωτόπουλου που βασίστηκε σε μεθοδευμένη αρνητική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ), τα μέλη του οποίου γνωμοδότησαν με βάση ελλιπή, μεροληπτική και σκόπιμα παραπλανητική πληροφόρηση από τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες της ΣΤ' Εφορείας Αρχαιοτήτων Πάτρας και της Διεύθυνσης Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου, εν γνώσει της επικεφαλής των υπηρεσιών και προέδρου του ΚΑΣ γ.γ. του υπουργείου Λίνας Μενδώνη.
Το Πανεπιστήμιο Πατρών γνωστοποίησε άμεσα στον υπουργό Πολιτισμού τα πραγματικά στοιχεία αναφορικά με την έρευνα και ζήτησε την ανάκληση της μη σύννομης Υπουργικής Απόφασης. Επίσης απάντησε αναλυτικά και με τα ακριβή στοιχεία σε όλη την παραπληροφόρηση που διοχετεύτηκε προς τα μέλη του ΚΑΣ, με σχετικά έγγραφά του.
Ομως δεν έλαβε ποτέ απάντηση σε κάποιο από τα ανωτέρω ερωτήματα, ενώ στη συνέχεια και εντός των προβλεπομένων προθεσμιών υπέβαλε εκ νέου το αίτημα για τη συνέχιση των ερευνών το 2014. Ομως το αίτημα παρέμεινε και πάλι σε εκκρεμότητα κατά παράβαση της νόμιμης διαδικασίας, με ευθύνη των ίδιων εμπλεκόμενων παραγόντων του υπουργείου.

«Η γνωστή συντεχνία»

Το Πανεπιστήμιο Πατρών ενημέρωσε για τη σοβαρότητα του θέματος αμέσως και το νέο υπουργό Πολιτισμού και ζήτησε την αποκατάσταση της νομιμότητας για τη συνέχιση του ανασκαφικού έργου στην αρχαία Ελίκη. Αλλά και πάλι η γνωστή «συντεχνία» αντέδρασε, με αποτέλεσμα ακόμη να μην έχει απαντήσει ο νέος υπουργός Πολιτισμού στο αίτημα του Πανεπιστημίου Πατρών, διατηρώντας την εκκρεμότητα εις βάρος του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου του Πανεπιστημίου 2η συνεχή χρονιά.
Αρχαιολόγοι και πανεπιστημιακοί καταγγέλλουν ότι στην περίπτωση της αρχαίας Ελίκης, όπως έχει συμβεί και με άλλες έρευνες που το κατεστημένο του ΥΠΠΟΑ έχει βάλει στο στόχαστρο, είναι προφανής η κατάχρηση εξουσίας από συγκεκριμένους υπηρεσιακούς παράγοντες που ερμηνεύουν κατά το δοκούν και κάνουν επιλεκτική χρήση της ισχύουσας νομοθεσίας, μεθοδεύουν ανενόχλητα γνωμοδοτήσεις του αρμόδιου επιστημονικού οργάνου, παραπληροφορούν ατιμωρητί την πολιτική ηγεσία με χρήση ψευδών στοιχείων, απόκρυψη και/ή διαστρέβλωση των πραγματικών, για να ικανοποιήσουν προσωπικούς και σίγουρα όχι κοινωνικούς ή εθνικούς στόχους, υπό τη σκέπη και στήριξη της πολιτικής προϊσταμένης τους, της γ.γ. του υπουργείου που κυριολεκτικά «διοικεί» το υπουργείο και κατ' επέκτασιν τον ελληνικό πολιτισμό ανάλογα με την ευαρέσκεια ή δυσαρέσκειά της.
Τις αρνητικές συνέπειες αυτής της τακτικής για τις τοπικές κοινωνίες περιέγραψε με χαρακτηριστικά λόγια ο απερχόμενος δήμαρχος Αιγιαλείας Στ. Θεοδωρακόπουλος, προ ημερών, στη συνέντευξή του προς τα ΜΜΕ της Αιγιαλείας.

** Η πρωτεύουσα της αρχαίας Αχαΐας

Η Ελίκη, πρωτεύουσα της αρχαίας Αχαΐας και από τις σημαντικότερες πόλεις της προϊστορικής και κλασικής Ελλάδας, δέσποζε στην περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 4ου αιώνα π.Χ., οπότε το χειμώνα του 373 π.Χ. την έπληξε μεγάλη φυσική καταστροφή.
Ενας ισχυρός σεισμός και μεγάλης έκτασης πλημμύρα από τσουνάμι είχαν αποτέλεσμα την κατακάλυψη της πόλης κάτω από τα νερά και τον πνιγμό των περισσότερων από τους κατοίκους της, γεγονός που ενέπνευσε στον φιλόσοφο Πλάτωνα την περιγραφή της εξαφάνισης της μυθικής Ατλαντίδας.
Ετσι, η Ελίκη αναζητήθηκε από νωρίς με την προσδοκία της επαναφοράς στη ζωή μιας άλλης Πομπηίας, με την οποία πρώτος συνέκρινε τη χαμένη πόλη ο αείμνηστος αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος και έγραψε για τη σημασία της στο διεθνές αμερικανικό περιοδικό «Archaeology».
Οι πρώτες έρευνες για τον εντοπισμό της Ελίκης, που πραγματοποιήθηκαν με την πρωτοβουλία του Μαρινάτου μεταξύ 1949-1972, επικεντρώθηκαν στον υποθαλάσσιο χώρο ανατολικά του Αιγίου και δεν κατέληξαν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα.
Μετά από πάροδο πολλών ετών, στη διάρκεια των οποίων κανένα ενδιαφέρον δεν υπήρξε για το θέμα, ξεκίνησαν εκ νέου έρευνες (1988) από διεθνή ομάδα επιστημόνων με πρωτοβουλία της καταγόμενης από το Αίγιο αρχαιολόγου Ντόρας Κατσωνοπούλου και του φυσικού Steven Soter, διδακτόρων του Πανεπιστημίου Cornell των ΗΠΑ, σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες του Πανεπιστημίου Πατρών.
Η νέα ερευνητική προσπάθεια ακολούθησε διαφορετική διεπιστημονική προσέγγιση στο ζήτημα, με εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας και πρωτοποριακή μεθοδολογία συνδυαστικής τεχνικής των γεωεπιστημών και των αρχαιολογικών ανασκαφών, με αποτέλεσμα να επιτύχει τη λύση του «μυστηρίου» και να εντοπίσει την αρχαία πόλη στην ξηρά και όχι στη θάλασσα, όπως λανθασμένα πιστευόταν στο παρελθόν.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν έρθει στο φως με τις ανασκαφές της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Πατρών, τα τελευταία δέκα χρόνια, μαρτυρούν τη διαχρονική σπουδαιότητα της Ελίκης, καθώς έχουν καταδείξει ότι η εύφορη πεδιάδα της φιλοξένησε πλούσιους οικισμούς στην αρχαιότητα τουλάχιστον από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.