ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ

Μία υπέροχη γειτονιά Η προνομιακή θέση -μια ανάσα από το κέντρο της Αθήνας, παρότι πάνω στη θάλασσα- είναι ένα μόνο από τα πλεονεκτήματα της ζωής στο Παλαιό Φάληρο. Με ανάσες πράσινου, μια καταπληκτική ακτογραμμή, υπερσύγχρονη μαρίνα και εξαιρετικές επιλογές στην εστίαση και τη διασκέδαση, είναι μία από τις ωραιότερες γειτονιές της πόλης.
Θυμήσου τα καλοκαίρια εκείνο τον καιρό, με την παρέα στο Φάληρο το παλιό, στον Μπάτη όλοι μαζευόμαστε για μπάνιο τα πρωινά, στην Αμφιτρίτη και στον Aδωνι το βράδυ σινεμά».
Reportage : Reportage 9/6/2011/
ΠΑΛΑΙΟ ΦΑΛΗΡΟ Ελίνα Γιαννουλοπούλου
Οι διάσημοι στίχοι του Νίκου Καρβέλα δίνουν το στίγμα της περιοχής με τον πιο εύστοχο τρόπο. Αν μη τι άλλο, στη συνείδηση των περισσοτέρων το Παλαιό Φάληρο έχει ταυτιστεί με τις διακοπές, τη θάλασσα και το καλοκαίρι.

Από τις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, το Παλαιό Φάληρο εξελίχθηκε σε τόπο παραθερισμού, για τους λίγους αρχικά, και για όλο και περισσότερους, σταδιακά. «Ανακαλύφθηκε» γύρω στο 1910, από κάποιους πλούσιους της εποχής, οι οποίοι γοητεύτηκαν από το φυσικό του κάλλος και το διάλεξαν για να χτίσουν τις παραθαλάσσιες επαύλεις τους.
Μεταπολεμικά προσέλκυσε ακόμα περισσότερες εξοχικές κατοικίες ευπόρων οικογενειών, ενώ σιγά σιγά άρχισαν να το προτιμούν και οι υπόλοιποι Αθηναίοι για τα μπάνια τους, αφού ήταν η κοντινότερη και με την ευκολότερη πρόσβαση από το κέντρο εξοχή.
Σήμερα το Παλαιό Φάληρο εξακολουθεί να αποτελεί λαοφιλή προορισμό για βόλτα κυρίως, αλλά και μια ιδιαίτερα προνομιούχο διεύθυνση κατοικίας. Ειδικά για τους πιο τυχερούς, που απολαμβάνουν απεριόριστη θέα στο απέραντο γαλάζιο από τα ρετιρέ τους στις χαρακτηριστικές πολυώροφες πολυκατοικίες της περιοχής.

«Με το που στρίβεις από Συγγρού και βλέπεις τη θάλασσα, ανοίγει η καρδιά σου», λέει η ηθοποιός και blogger (beMary.gr), Μαίρη Πετρούτσα: Το βασικό ατού του Παλαιού Φαλήρου είναι αδιαμφισβήτητα το παραλιακό του μέτωπο. Ειδικά όπως έχει διαμορφωθεί με τα έργα ανάπλασης των τελευταίων χρόνων. «Είναι από τα λίγα σημεία που ευεργετήθηκαν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις εγκαταστάσεις τους», τονίζει ο φωτογράφος Τάκης Σπυρόπουλος.
Οι κάτοικοι του "και όχι μόνο" το εκμεταλλεύονται δεόντως, προκειμένου να ψυχαγωγηθούν, με όποιο τρόπο επιλέξει ο καθένας. Στην παραλία του Φλοίσβου συχνάζουν οι χειμερινοί κολυμβητές, αλλά και οι πιο δυνατοί ρακετοπαίκτες της Αττικής. Στον Μπάτη οι παππούδες εξακολουθούν να στήνουν τουρνουά σκακιού τα απογεύματα. Το πάρκο των 80 στρεμμάτων και η Μαρίνα Φλοίσβου, που φιλοξενεί τα εντυπωσιακότερα κότερα της πόλης, είναι ό,τι πρέπει για άσκηση και βόλτες: «Μπορείς να ξεκινήσεις με τα πόδια ή με ποδήλατο από το Eden και να φτάσεις μέχρι τη Μαρίνα του Φλοίσβου ή το θωρηκτό Αβέρωφ. Είναι ό,τι καλύτερο για να αρχίσεις τη μέρα σου ή για να την κλείσεις. Εμείς μαζευόμαστε δύο-τρεις φίλοι στο τέλος της ημέρας και τρέχουμε εκεί. Είναι η ιδανική αποσυμπίεση», λέει η Μαίρη Πετρούτσα.

Αβέρωφ. Tο θρυλικό θωρηκτό.

Κέντρο απόκεντρο
Λόγω τοποθεσίας αλλά και εγκαταστάσεων, το Παλαιό Φάληρο είναι ιδιαίτερα φιλικό προς τις οικογένειες: «Oσο μπορούμε αξιοποιούμε την επαφή με τη θάλασσα: Κάνουμε βόλτες με τα παιδιά στη Μαρίνα Φλοίσβου ή πηγαίνουμε με τα ποδήλατα στο Πάρκο Φλοίσβου, που έχει και θερινό κινηματογράφο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό για εμένα, που έχω δυο γιους, ότι έχουν πολλές ευκαιρίες και επιλογές για να είναι κοντά στον αθλητισμό. Ο δήμος διαθέτει σύγχρονο αθλητικό κέντρο και κολυμβητήριο, ενώ υπάρχουν και διάφορες ομάδες όπως η Δάφνη Παλαιού Φαλήρου, ο ΠΑΣ Παλαιού Φαλήρου, ο ΑΟΠΦ, αν θέλεις να ασχοληθείς με το ποδόσφαιρο», λέει ο Τάκης Σπυρόπουλος.

Eνα ακόμη θετικό είναι πως το Παλαιό Φάληρο είναι ιδιαίτερα βολικό, ποικιλοτρόπως: «Είναι ένα κομβικό σημείο της πόλης, που συνδέει τα βόρεια, τα νότια και το κέντρο. Είμαι δίπλα στο κέντρο και στη Γλυφάδα, ενώ μπορώ να βρίσκομαι στην Κηφισιά, μέσω της Εθνικής, μέσα σε 20 λεπτά», λέει η επιχειρηματίας Κέλλυ Κούβδου, των ομώνυμων επίπλων. «Είναι πολύ οργανωμένη περιοχή. Τα πάντα βρίσκονται σε κοντινή απόσταση και μπορείς να κάνεις όλες σου τις δουλειές με το ποδήλατο ή τα πόδια. Είναι ένα πολύ καλό μέρος στην Αθήνα για να μένεις, έχοντας μια αίσθηση οργάνωσης, όπως στην Ευρώπη», συμπληρώνει ο Τάκης Σπυρόπουλος.
Μπορεί να είναι λόγω θέσης, έτσι κι αλλιώς προνομιούχο, ωστόσο πολλά από τα καλά του στοιχειά το Παλαιό Φάληρο τα οφείλει στις προσπάθειες των δημοτικών αρχών. Aλλωστε, είναι από τους ελάχιστους δήμους της πρωτεύουσας που δεν έχει εγκαταλειφτεί στην τύχη του και αυτό φαίνεται στην πράξη. «Χάρη στον δήμαρχό μας, Διονύση Χατζηδάκη, έχουν γίνει σημαντικά έργα που έχουν αναβαθμίσει την περιοχή.

Ηλιοθεραπεία. Το «σπορ» της εποχής.

tο εκπληκτικό πάρκο του Φλοίσβου ή το νέο Δημαρχείο, το οποίο διαθέτει αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, σαν το Μέγαρο Μουσικής, είναι δύο παραδείγματα. Μάλιστα έχουν υλοποιηθεί με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, χωρίς να επιβαρύνουν τους πολίτες. Πολύ σημαντική είναι και η πράσινη διαδρομή που έχει δημιουργηθεί με την ανάπλαση της Αγίου Αλεξάνδρου. Πλέον οι θέσεις στάθμευσης είναι εξαιρετικά περιορισμένες και έτσι αποφεύγεται το διπλοπαρκάρισμα, που ήταν σκέτο δράμα», λέει ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, ο οποίος κατοικεί στο Παλαιό Φάληρο με τη σύζυγο του, τη γνωστή υψίφωνο της Λυρικής Βάσω Παπαντωνίου.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως δεν μπορούν να γίνουν κι άλλες βελτιωτικές κινήσεις. «Κάτι που λείπει είναι μια πεζογέφυρα στο Τροκαντερό, γνωρίζω όμως πως έχει δρομολογηθεί», τονίζει ο Βασίλης Βασιλικός. «Εδώ έρχονται ποδηλάτες από όλη την Αθήνα. Κι όμως δεν υπάρχει ποδηλατοδρόμος. Θα έπρεπε να κατασκευαστεί ένας που να ξεκινάει από το Τάε Κβο Ντο και να φτάνει μέχρι το Eden. Eτσι όπως είναι τα πράγματα, μπλέκονται οι πεζοί με τους ποδηλάτες και είναι επικίνδυνο», υπογραμμίζει ο Τάκης Σπυρόπουλος. «Οσο για το Πάρκο του Φλοίσβου, είναι πολύ ωραίο, αλλά εκκρεμεί ο σχεδιασμός για την ενοποίηση των χώρων. Πολύ συρματόπλεγμα υπάρχει και θα έπρεπε να ανοιχθούν οι χώροι. Πάντως σε γενικές γραμμές καλά κρατιέται η περιοχή», συνεχίζει.

Αθλοπαιδιές. Οι πιο δυνατοί ρακετοπαίκτες συχνάζουν στο Παλαιό Φάληρο.

Τα στέκια του Φαλήρου
Mε την επικείμενη δημιουργία της Oπερας και της Εθνικής Βιβλιοθήκης στον χώρο του παλιού Ιππόδρομου, από το Ιδρυμα Νιάρχου, το Παλαιό Φάληρο αναμένεται να γνωρίσει ακόμα μεγαλύτερες δόξες, προσελκύοντας τους επισκέπτες των νέων ιδρυμάτων. Aλλωστε, εκτός από τη θάλασσα, πόλο έλξης αποτελούν και τα διάφορα στέκια του: Κοντά στην παραλία το «Sweet Home», το ζαχαροπλαστείο του Πράππα, το οποίο οι ηλικιωμένοι εξακολουθούν να τιμούν καθημερινά για καφεδάκι και κοινωνικοποίηση, συνεχίζει να γράφει ιστορία.

Κολυμβητήριο. Το Παλαιό Φάληρο ευνοεί τον αθλητισμό.

Στην οδό Ζησιμοπούλου, που από τη δεκαετία του 1960 συνιστά κατεξοχήν προορισμό των καλοφαγάδων, βρίσκεται ο «Μπάρμπα Λάζαρος» (Ζησιμοπούλου 24, τηλ. 210-9403003): Η ιστορία του ξεκινάει το 1971, όταν ένας Πόντιος μάστορας του πεϊνιρλί δέχεται να εγκαταλείψει τη Δροσιά για το Παλαιό Φάληρο. Μοναδική απαίτηση για να αποκαλύψει το μυστικό της ζύμης είναι να πάρει το εστιατόριο το όνομα του. Το αίτημα του ικανοποιείται και έτσι στον «Μπάρμπα Λάζαρο» συρρέουν όλοι οι πολιτικοί και οι καλλιτέχνες της εποχής -από τον Παναγούλη μέχρι τη Βουγιουκλάκη, τον Γκιωνάκη και τον Σταυρίδη- προκειμένου να δοκιμάσουν τη διάσημη σπεσιαλιτέ.
Σήμερα ο χώρος έχει ανακαινιστεί ριζικά ώστε να συμβαδίζει με το πνεύμα των καιρών μας. Αντίστοιχα και ο κατάλογος έχει ανανεωθεί με δημιουργικά πιάτα όπως το ψαρονέφρι με παστράμι και σάλτσα γραβιέρας, ενώ μεγάλη έμφαση έχει δοθεί στη λίστα κρασιών η οποία περιλαμβάνει 600 ελληνικές ετικέτες, ανάμεσα τους και ορισμένες ιδιαιτέρα σπάνιες ποικιλίες. Ωστόσο, αυτό που παραμένει ίδιο και απαράλλακτο είναι το χαρακτηριστικό πεϊνιρλί, με μυστικό νοστιμιάς, το κατσικίσιο βούτυρο. Oπως και το γεγονός ότι το μαγαζί εξακολουθεί να προσελκύει προσωπικότητες, όπως ο Σεΐχης του Κατάρ.

Παραλία. Για βόλτα και ποδηλατάδα με φόντο τη θάλασσα.

Λίγο παρακάτω, η περίφημη «Μπουγιαμπές» (Ζησιμοπούλου 28, τηλ. 210- 9419082), συνεχίζει εδώ και 50 χρόνια να σερβίρει στην αστικής κομψότητας σάλα της τη σήμα κατατεθέν, ομώνυμη ψαρόσουπα. Είναι η πιο ελαφριά, αλά ελληνικά, εκδοχή της μασσαλιώτικης συνταγής, που συνιστά το ιδανικό πρώτο πιάτο, για συνέχεια με ολόφρεσκα ψάρια στα κάρβουνα και ιδιαιτέρους μεζέδες όπως τα συκωτάκια και αβγά ψαριών, που ανελλιπώς θα παραγγείλουν οι μυημένοι.
Eνα ακόμα ιστορικό μαγαζί του Παλαιού Φαλήρου είναι και το Al Pino (Λ. Ποσειδώνος 4, τηλ. 210-9840855), ίσως το παλιότερο ιταλικό της πόλης, που λειτουργεί από το 1973. Σήμερα στον ανακαινισμένο, καλαίσθητο χώρο του, κάθε Τετάρτη και Πέμπτη υπάρχει μενού επιλογών με 15€ ανά άτομο με επιλογή από τρεις σαλάτες, τέσσερα πιάτα φρέσκα ζυμαρικά, φιάλη κρασί και γλυκό. Ενδεικτικά και μόνο στο μενού υπάρχουν: Σαλάτα ρόκα με παρμεζάνα, ντοματίνια, κουκουνάρι και καραμελωμένο βαλσάμικο, γεμιστό tortelli με λευκά τυριά, λιαστή τομάτα, σάλτσα γιαουρτιού και προσούτο, ταλιατέλες σολομού και πανακότα.

Κατοικίες. Οι ψηλές πολυκατοικίες εξασφαλίζουν απίστευτη θέα στους ενοίκους τους.

Οι λάτρεις της ιταλικής κουζίνας έχουν, δικαίως, μεγάλη αγάπη και στο Maltagliati (Τερψιθέας 16 & Σολωμού, τηλ. 210-9816445). Tο βασικό του πλεονέκτημα είναι τα νόστιμα πιάτα, με βάση τη φρέσκια και σπιτική πάστα, που διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή: Λινγουίνι με βόνγκολε, με συναγρίδα ή με αβγοτάραχο, προτείνονται για το καλοκαίρι. Μεγάλο δέλεαρ είναι και το όλο φιλικό του κλίμα, που άλλωστε ευνοείται από τις οικονομικές τιμές των καλών ιταλικών του κρασιών.
Αντίστοιχα παρεΐστικο είναι και το Ρακάδικο (Ζησιμοπούλου 79, τηλ. 210-9419686): Eνα από τα πρώτα μεζεδοπωλεία που καθιέρωσε το στυλ της «νεοταβέρνας» και του συνδυασμού διασκέδασης μέτα φαγητού. Το καλοκαίρι βέβαια τα κυριακάτικα live που εξελίσσονται σε κανονικά γλέντια, σταματούν. Ομως, ο όμορφος κήπος του ενδείκνυται για πιο ήρεμες βραδιές με τη συνοδεία κρητικών μεζέδων. Χοχλίους μπουμπουριστούς και γαμοπίλαφο συνιστούν οι θαμώνες.

Μπάρμπα Λάζαρος. Το πιο διάσημο πεϊνιρλί των νοτίων προαστίων.

Φυσικά, από το πιο κοσμοπολιτικό κομμάτι του Παλαιού Φαλήρου, τη Μαρίνα Φλοίσβου, δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα σικ μαγαζιά. «Ο κόσμος έρχεται εδώ για βόλτα, αλλά και για να ψωνίσει, να πιει τον καφέ του ή να φάει κάτι. Κάποιοι μάλιστα προμηθεύονται και μπίρες από τα καφέ και αράζουν στο πεζούλι, χαζεύοντας τα σκάφη, όπως γίνεται και στο εξωτερικό», λέει η Κέλλυ Κούβδου. Οσοι πάντως επιλέγουν να κάτσουν κάπου, συχνά προτιμούν το Mare Marina, που έχει διπλή ταυτότητα. Στο μοντέρνο cafe-bar επικρατούν τα mainstream ακούσματα, ενώ δεν αποκλείεται το ξεφάντωμα, ειδικά όταν έχει event με guest dj's. Το εστιατόριο, από την άλλη, προσφέρεται για γευστικές επιλογές ελληνικών πιάτων, με θέα τη θάλασσα. Οι αναγνώστες του Reportage έχουν δώρο μία φιάλη κρασί, με την επίδειξη του τεύχους και για ένα μήνα μετά την κυκλοφορία του. Απαραίτητη η κράτηση, ενώ εξαιρούνται τα Σάββατα.
Το Παλαιό Φάληρο είναι σίγουρα μία από τις γοητευτικότερες περιοχές της Αθήνας. «Είναι μεγάλο προνόμιο να μένεις κοντά στη θάλασσα. Κυκλοφορούμε ανάμεσα σε θεούς και ημίθεους, χάρη στην έμπνευση που είχε κάποιος, προφανώς αρχαιολάτρης, πρώην δήμαρχος, να ονομάσει τις οδούς μας Αφροδίτης, Τερψιθέας, Aρεως, Μουσών... Αν και το Παλαιό Φάληρο δεν είναι πλέον εξοχή, έχει ακόμα εξαιρετικά σημεία», τονίζει ο Βασίλης Βασιλικός. Και ο Τάκης Σπυρόπουλος με τη σειρά του προσθέτει: «Μόλις επτά λεπτά από το κέντρο, είναι η πιο κοντινή ανάσα της πρωτεύουσας. Επομένως οι αρχές έχουν ευθύνη απέναντι σε όλους τους Αθηναίους -κι όχι μόνο στους δημότες τους. Το Παλαιό Φάληρο έχει τις δυνατότητες να είναι το στολίδι της Αθήνας. Προϋπόθεση είναι μόνο να υπάρξει ένα τσακ παραπάνω σε επίπεδο οραματισμού, από τους τοπικούς άρχοντες».

Παράδοση. Ο Γιάννης Βουλγαράκης συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση στον «Μπάρμπα Λάζαρο».

Ο Φλοίσβος
Το χαρακτηριστικό στρογγυλό κτίριο πάνω στην Ποσειδώνος είναι το σήμα κατατεθέν του Παλαιού Φαλήρου. Στο παρελθόν, ο «Φλοίσβος» αποτέλεσε κοσμικό «καφωδείο», το οποίο μάλιστα, σύμφωνα με κάποιες πηγές, έδωσε το τοπωνύμιο στην περιοχή. Από το 2005 πέρασε στην κατοχή του Δήμου, έπειτα από σχετική απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας. Eκτοτε αποτελεί το επίκεντρο της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης, καθώς συστηματικά φιλοξένει πληθώρα πολιτιστικών, ψυχαγωγικών και επιμορφωτικών εκδηλώσεων, από συναυλίες και καμεράτες, μέχρι εκθέσεις Τέχνης και ομιλίες γνωστών επιστημόνων.

Κάτοικοι. Ο φωτογράφος Τάκης Σπυρόπουλος με την εικαστικό γυναίκα του, Λίνα Καρανικολάου και τα παιδιά τους, Οδυσσέα και Ερμή.

Στοιχεία
Το Παλαιό Φάληρο σε αριθμούς

• 4 χλμ. είναι το μήκος της παραλίας του Παλαιού Φαλήρου στον Σαρωνικό.
• 9 χλμ. απέχει από το κέντρο της Αθήνας, 13 από το λιμάνι του Πειραιά και 40 από το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος.
• 85 στρέμματα πρασίνου έχει το Παλαιό Φάληρο συμπεριλαμβανομένων πάρκων, αλσυλλίων, παρτεριών, παιδικών χαρών και νησίδων.
• 3.800 τ.μ. είναι η έκταση της Μαρίνας Φλοίσβου.
• 950 τ.μ. είναι το εμβαδόν της επιφάνειας προβολής στο Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο και είναι τριπλάσια απ' ό,τι στο παλιό Ευγενίδειο Πλανητάριο.
• 13 στρέμματα είναι η έκταση του παιδότοπου στο Πάρκο Φλοίσβου. Είναι ο μεγαλύτερος των Βαλκανίων και μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 1.400 παιδιά ηλικίας 2 έως 12 ετών.
• 1922 Πολλοί ομογενείς από την Πόλη εγκαταστάθηκαν στο Παλαιό Φάληρο. Νέο κύμα Κωνσταντινουπολιτών ήρθε το 1974. Μέχρι σήμερα αποτελούν μια ιδιαίτερα ζωντανή κοινότητα.