Το μαρμάρινο άγαλμα της ημίγυμνης Αφροδίτης, με τη θεά αγέρωχη μέσα στην ωραιότητά της και το ιμάτιό της τυλιγμένο στους γλουτούς. Πλάι στον δεξιό της μηρό το μικρό μαρμάρινο άγαλμα ενός κοιμώμενου Έρωτα και στα πόδια της ριγμένο ένα πορφυρό ύφασμα. Ένα κόκκινο σημάδι στο χάλκινο χρώμα της αίθουσας και το λευκό της μαρμάρινης θεάς, συμπυκνώνουν σε μια εικόνα το μεγαλείο της ομορφιάς. Μ' αυτή την εικόνα ως καλωσόρισμα, ο επισκέπτης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ξεκινάει το εντυπωσιακό ταξίδι στις «Αμέτρητες Όψεις του Ωραίου», της νέας περιοδικής έκθεσης με την οποία ολοκληρώνεται η τριετής αφιερωματική διαδρομή για να τιμηθούν τα 150 χρόνια από τη θεμελίωση του μουσείου. Με τα αυριανά της εγκαίνια (7 μ.μ.) από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λυδίας Κονιόρδου, και το άνοιγμά της για το κοινό από το Σάββατο, ξεκινάει μια γοητευτική διαδρομή στην αναζήτηση και την αποτύπωση της Ωραιότητας, ως αναπόσπαστου μέρους, αισθητικού και διανοητικού, της ιδιοσυστασίας του ανθρώπου.
Κι αν η θεά Αφροδίτη υποδέχεται τον επισκέπτη θυμίζοντας ότι το ερωτικό στοιχείο ήταν διάχυτο στην αρχαιότητα, τα 340 εκθέματα, όλα τους από τις συλλογές του μουσείου, που χρονολογούνται από τη νεολιθική περίοδο μέχρι την ύστερη αρχαιότητα, σε συνδυασμό με σύγχρονα ψηφιακά μέσα, «αποκαλύπτουν σταδιακά το ωραίο ως μια διαρκώς εξελισσόμενη πραγματικότητα, ως καλλιτεχνική έκφραση, ερωτική έμπνευση, θέση και αντίθεση, και ακόμα ως διανοητικό αγώνα, ατομικό ή συλλογικό, προς την ελευθερία και την αυτογνωσία» όπως έλεγε χθες η Μαρία Λαγογιάννη, διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, στη δημοσιογραφική ξενάγηση. «Τολμηρό και δύσκολο εγχείρημα» χαρακτήρισε την έκθεση η γ.γ. του υπουργείου Πολιτισμού, σύμφωνα με την οποία «γίνεται ακόμα δυσκολότερο διότι τα αντικείμενα που κατέχει και εκθέτει το ΕΑΜ εν πολλοίς όρισαν αυτό που θεωρούμε ‘ωραίο’ διεθνώς, εντός ή εκτός εισαγωγικών, από την αρχαιότητα ώς τις μέρες μας».
Εξίσου εντυπωσιακές με την Αφροδίτη είναι οι εικόνες που συνθέτουν το μουσειολογικό αφήγημα έτσι όπως ξεδιπλώνεται στα τέσσερα μέρη που αναδεικνύουν τη διαχρονική προσπάθεια του ανθρώπου να αναζητήσει το ωραίο και να το εντάξει στην καθημερινότητά του. Γοητευτικά τα μικρά αφηγήματα που κρύβονται πίσω από τα σκεύη καλλωπισμού που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίες κυρίες, τις εικονογραφήσεις πάνω στα πήλινα, αλαβάστρινα ή από στατίτη αντικείμενα καθημερινής χρήσης που παρουσιάζονται στην εισαγωγική ενότητα «Αιώνια αισθητική».
Οι τάσεις της μόδας, οι πομάδες και τα καλλυντικά των κυριών, οι τύποι γυναικών αλλά και τα πρότυπα ομορφιάς που αποτυπώνονται στα έργα τέχνης κάθε περιόδου, από τα λιτά κυκλαδίτικα ειδώλια, τα περίτεχνα μυκηναϊκά κοσμήματα, ξεδιπλώνουν όλη τη γοητεία της αναζήτησης της ωραιότητας και της θελκτικότητας, στο δεύτερο μέρος της έκθεσης «Το ωραίο και το επιθυμητό». Μέσα από το άγαλμα της Αφροδίτης στην υποδοχή αλλά και το αγαλμάτιο της θεάς που κρατά το μήλο επιχειρείται η προσέγγιση στις αισθητικές προτιμήσεις των αρχαίων με βάση τους μύθους και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Αποκαλύπτονται όμως και τα μυστικά ομορφιάς της αρχαιότητας.
Το σημερινό μέικαπ, για παράδειγμα, οι αρχαίες κυρίες το έφτιαχναν από λευκό μόλυβδο ή κιμωλία. Για τις μάσκες ομορφιάς κατέφευγαν στην κροκοδειλέα (περιττώματα κροκόδειλου), ενώ για να αντιμετωπίσουν την ακμή αναμείγνυαν κρεμμύδι με λίπος κοτόπουλου. Όσο για την πιο αποτελεσματική αντιρυτιδική της εποχής, βρισκόταν στο μείγμα από λίπος γαϊδάρου και γάλα γαϊδούρας. Και ποστίς χρησιμοποιούσαν, όπως αποκαλύπτει γλυπτό πορτραίτο γυναίκας, ενώ τα αρώματά τους τα αντλούσαν από τα λουλούδια. Το ίρινο (άρωμα από κρίνο) πρέπει να ήταν must της εποχής. Όμως το άρωμα τριαντάφυλλου ήταν απαραίτητο για κάθε καθώς πρέπει κυρία της αρχαιότητας. Για τη σημερινή απόδοσή του η εταιρεία «Κορές», ανατρέχοντας σε συγγράμματα και πηγές της εποχής, κατέφυγε στην κύπερη, μια ρίζα στην Αμοργό, και έλαια αγριελιάς, και κατασκεύασε «Το Άρωμα του Ρόδου» (έπονται δύο ακόμα) που έχει τη δική του θέση στην ίδια ενότητα της έκθεσης και ίσως το βρούμε στο πωλητήριο του ΕΑΜ, σίγουρα θα το βρούμε στην αγορά σε περιορισμένη ποσότητα. Οι δύο φιάλες του ξεχωρίζουν με το κόκκινο χρώμα τους κάτω από την ψηφιακή αποτύπωση της πινακίδας Γραμμικής Β γραφής από την Πύλο που αναγράφει «α-ρο-για», δηλαδή «καλής ποιότητας». "Μόλις αναδυθούν τα τρία αρώματα, που έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την έκθεση, θα αναδυθεί και η Αφροδίτη, που κοιμάται στις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου”, αποκάλυψε η διευθύντρια του ΕΑΜ, δρ Μαρία Λαγογιάννη.
Στο τρίτο μέρος, «Προβάλλοντας το σώμα», αναδεικνύονται οι νηματοδοτήσεις του Ωραίου έτσι όπως αποδόθηκαν κατά εποχές στη γλυπτική, από τα λιτά κυκλαδικά ειδώλια, τα μικρά μυκηναϊκά συμπλέγματα, τους αυστηρούς Κούρους των αρχαϊκών χρόνων ή την εύπλαστη ομορφιά των αγαλμάτων της κλασικής αρχαιότητας μέχρι τα γεμάτα πάθος και ένταση αγάλματα της ύστερης ελληνιστικής περιόδου. Το στοχαστικό πορτραίτο από χαλκό ώριμου άνδρα από τη Δήλο των αρχών του 1ου π.Χ αιώνα, φιλοτεχνημένο είκοσι χρόνια πριν την καταστροφή του ιερού νησιού από τον Μιθριδάτη, που κυριαρχεί στην τελευταία αίθουσα, σηματοδοτεί τον επίλογο της έκθεσης με την «Ατέρμονη αναζήτηση» για τη σημασία του ωραίου και την αξία του για τον άνθρωπο.
«Η αναζήτηση του ωραίου, ακόμα και αν δεν καταλήγει σε μια απόλυτη αλήθεια, μας οδηγεί στην αναγνώριση του εαυτού μας» έλεγε η κ. Λαγογιάννη.
Μια ακόμα ωραία είδηση ήρθε στη διάρκεια της δημοσιογραφικής ξενάγησης, από την πρόεδρο του Δ.Σ. του ΤΑΠ Αθηνά Χατζηπέτρου, η οποία μας πληροφόρησε ότι έχει ξεκινήσει από το Ολυμπιείο η πιλοτική λειτουργία του ηλεκτρονικού εισιτηρίου και η κανονική θα ξεκινήσει στις αρχές Ιουνίου σταδιακά από την αρχαία Μεσσήνη, το μουσείο Ηρακλείου και την Κνωσσό στη συνέχεια και τέλος την Ακρόπολη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου