Του Άγγελου Μανταδάκη*
“Πώς γίνεται να χτίζετε εκκλησίες μέσα στους αρχαιολογικούς σας χώρους;” ρώτησε ένας Γερμανός τουρίστας όταν αντίκρισε τον ναό της Αγίας Τριάδας μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού. “Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα”, του απάντησα “αλλά αποτελεί διεθνές φαινόμενο που συναντάς από την Ιβηρική μέχρι την Ανατολή”.
Ο Κεραμεικός ως συνοικία πήρε το όνομά του κατά μία εκδοχή από τον ήρωα Κέραμο και κατ’ άλλη από τους τεχνίτες κεραμείς που είχαν τα εργαστήριά τους στην περιοχή. Έγινε όμως ιδιαίτερα γνωστός από το μοναδικό αρχαίο νεκροταφείο των Αθηνών, το οποίο περιλάμβανε και τον χώρο που ονομάστηκε Δημόσιον Σήμα. Ήταν ο χώρος ταφής των επιφανών Αθηναίων και των πεσόντων σε πολέμους. Εκεί έθαψαν τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου και εκεί εκφώνησε τον περίφημο “Επιτάφιο” ο Περικλής. Κάτω από τα θεμέλια κάποιας πολυκατοικίας, πιθανόν στην οδό Πλαταιών, πρέπει να έχει ταφεί και ο ίδιος Περικλής.
Η συνοικία αρχίζει από την οδό Πειραιώς, κατεβαίνει την Ιερά Οδό μέχρι την Κωνσταντινουπόλεως και φτάνει ώς τη Θερμοπυλών. Ο αρχαίος όμως Κεραμεικός έφτανε μέχρι την Ακαδημία Πλάτωνος και τον διέσχιζε ο αρχαίος χείμαρρος Ηριδανός. Χωριζόταν από το Θεμιστόκλειο Τείχος σε δύο τμήματα, τον Έσω και τον Έξω Κεραμεικό, όπου ο μεν Έσω ήταν οικιστικού χαρακτήρα και ο Έξω ταφικού. Τα δύο τμήματα επικοινωνούσαν μέσω του Διπύλου.
Στη σύγχρονη εποχή, με την κατασκευή του μετρό σχεδιάστηκε ο σταθμός «Κεραμεικός» ακριβώς κάτω από το αρχαίο νεκροταφείο. Παρά τις αντιρρήσεις των αρχαιολόγων, το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ επέμεινε στους σχεδιασμούς του. Αν γινόταν όμως εκεί ο σταθμός, θα κινδύνευε με κατάρρευση ο αρχαιολογικός χώρος. Αφού ξοδεύτηκαν εκατομμύρια, με παρέμβαση του ΣτΕ σταμάτησε η κατασκευή του σταθμού και μεταφέρθηκε στο Γκάζι. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακαλύφθηκαν περίπου χίλια αρχαία ταφικά μνημεία.
Στην περιοχή συναντά κανείς μεγάλο αριθμό παραδοσιακών και διατηρητέων κτηρίων, αρκετά από τα οποία δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος να συντηρηθούν, να αξιοποιηθούν και να αναδειχθεί η γειτονιά. Αντίθετα ολοένα και περισσότερο κάνουν την εμφάνισή τους μπαρ, μεζεδοπωλεία και καφέ, που πλήττουν την κατοικία και αλλάζουν τη φυσιογνωμία της περιοχής. Οι αυθαιρεσίες διαφόρων επιχειρηματιών και «παραγόντων» χωρίς κανέναν έλεγχο και επίπτωση είναι χαρακτηριστικές στην Ιερά Οδό, που με Π.Δ. χαρακτηρίστηκε ως αμιγούς κατοικίας, αλλά έχει μετατραπεί σε Μέκκα της πάσης φύσεως νυχτερινής διασκέδασης.
Ο Κεραμεικός είναι η πιο αντιπροσωπευτική συνοικία του ιστορικού κέντρου. Οι κάτοικοι, ωστόσο, μειώνονται τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τους παραδοσιακούς κατοίκους, ενώ εμφανίζονται νέοι σε ηλικία κάτοικοι, προερχόμενοι από τα πλούσια προάστια.
* Ο Άγγελος Μανταδάκης είναι υπεύθυνος Πολιτισμού εκ μέρους της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ
“Πώς γίνεται να χτίζετε εκκλησίες μέσα στους αρχαιολογικούς σας χώρους;” ρώτησε ένας Γερμανός τουρίστας όταν αντίκρισε τον ναό της Αγίας Τριάδας μέσα στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού. “Δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα”, του απάντησα “αλλά αποτελεί διεθνές φαινόμενο που συναντάς από την Ιβηρική μέχρι την Ανατολή”.
Ο Κεραμεικός ως συνοικία πήρε το όνομά του κατά μία εκδοχή από τον ήρωα Κέραμο και κατ’ άλλη από τους τεχνίτες κεραμείς που είχαν τα εργαστήριά τους στην περιοχή. Έγινε όμως ιδιαίτερα γνωστός από το μοναδικό αρχαίο νεκροταφείο των Αθηνών, το οποίο περιλάμβανε και τον χώρο που ονομάστηκε Δημόσιον Σήμα. Ήταν ο χώρος ταφής των επιφανών Αθηναίων και των πεσόντων σε πολέμους. Εκεί έθαψαν τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου και εκεί εκφώνησε τον περίφημο “Επιτάφιο” ο Περικλής. Κάτω από τα θεμέλια κάποιας πολυκατοικίας, πιθανόν στην οδό Πλαταιών, πρέπει να έχει ταφεί και ο ίδιος Περικλής.
Η συνοικία αρχίζει από την οδό Πειραιώς, κατεβαίνει την Ιερά Οδό μέχρι την Κωνσταντινουπόλεως και φτάνει ώς τη Θερμοπυλών. Ο αρχαίος όμως Κεραμεικός έφτανε μέχρι την Ακαδημία Πλάτωνος και τον διέσχιζε ο αρχαίος χείμαρρος Ηριδανός. Χωριζόταν από το Θεμιστόκλειο Τείχος σε δύο τμήματα, τον Έσω και τον Έξω Κεραμεικό, όπου ο μεν Έσω ήταν οικιστικού χαρακτήρα και ο Έξω ταφικού. Τα δύο τμήματα επικοινωνούσαν μέσω του Διπύλου.
Στη σύγχρονη εποχή, με την κατασκευή του μετρό σχεδιάστηκε ο σταθμός «Κεραμεικός» ακριβώς κάτω από το αρχαίο νεκροταφείο. Παρά τις αντιρρήσεις των αρχαιολόγων, το τότε ΥΠΕΧΩΔΕ επέμεινε στους σχεδιασμούς του. Αν γινόταν όμως εκεί ο σταθμός, θα κινδύνευε με κατάρρευση ο αρχαιολογικός χώρος. Αφού ξοδεύτηκαν εκατομμύρια, με παρέμβαση του ΣτΕ σταμάτησε η κατασκευή του σταθμού και μεταφέρθηκε στο Γκάζι. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακαλύφθηκαν περίπου χίλια αρχαία ταφικά μνημεία.
Στην περιοχή συναντά κανείς μεγάλο αριθμό παραδοσιακών και διατηρητέων κτηρίων, αρκετά από τα οποία δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος να συντηρηθούν, να αξιοποιηθούν και να αναδειχθεί η γειτονιά. Αντίθετα ολοένα και περισσότερο κάνουν την εμφάνισή τους μπαρ, μεζεδοπωλεία και καφέ, που πλήττουν την κατοικία και αλλάζουν τη φυσιογνωμία της περιοχής. Οι αυθαιρεσίες διαφόρων επιχειρηματιών και «παραγόντων» χωρίς κανέναν έλεγχο και επίπτωση είναι χαρακτηριστικές στην Ιερά Οδό, που με Π.Δ. χαρακτηρίστηκε ως αμιγούς κατοικίας, αλλά έχει μετατραπεί σε Μέκκα της πάσης φύσεως νυχτερινής διασκέδασης.
Ο Κεραμεικός είναι η πιο αντιπροσωπευτική συνοικία του ιστορικού κέντρου. Οι κάτοικοι, ωστόσο, μειώνονται τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τους παραδοσιακούς κατοίκους, ενώ εμφανίζονται νέοι σε ηλικία κάτοικοι, προερχόμενοι από τα πλούσια προάστια.
* Ο Άγγελος Μανταδάκης είναι υπεύθυνος Πολιτισμού εκ μέρους της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου