Ανάχωμα για τον Δίολκο

Δρομολογούνται επιτέλους, έπειτα από 15 χρόνων συζητήσεις, η διάσωση και η ανάδειξη του αρχαίου μνημείου

Της ΝΙΝΕΤΤΑΣ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Επειτα από δεκαπέντε χρόνων κωλυσιεργία, δρομολογήθηκαν επιτέλους η διάσωση και η ανάδειξη του αρχαίου Διόλκου, τμήματα του οποίου σώζονται στην περιοχή της Ποσειδωνίας στον Ισθμό της Κορίνθου. Ενός έργου της αρχαιότητας μοναδικού, που κατασκευάστηκε πιθανότατα επί Περιάνδρου τον 6ο αι. π.Χ., για τη μεταφορά εμπορευμάτων και πολεμικών πλοίων από τον Σαρωνικό στον Κορινθιακό Κόλπο.

Το μνημείο αυτό επί δεκαετίες είχε εγκαταλειφθεί και καταστρεφόταν. Τα προβλήματά του ξεκίνησαν αμέσως μετά τη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, καθώς τμήμα του Διόλκου βρέθηκε πρώτη φορά στην ιστορία του στα πρανή του καναλιού. Κυματισμοί, αιολική διάβρωση, μετέβαλαν την ακτογραμμή και το μνημείο (στο νότιο πρανές) βρέθηκε στο θαλάσσιο μέτωπο, με αποτέλεσμα να κατακλυσθεί με νερό και από εκεί και πέρα άρχισε να καταρρέει. Αεροφωτογραφίες δείχνουν πως από το 1960 η εικόνα του Διόλκου συνεχώς αλλοιώνεται. «Μια μεγάλη έκταση ήδη από τότε είχε πλήρως διαβρωθεί και κατακλυσθεί από τα θαλάσσια νερά, με αποτέλεσμα μεγάλο τμήμα του μνημείου να έχει καταρρεύσει και να βρίσκεται εντός της θάλασσας» είπε ο προϊστάμενος της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Δημοσθένης Σβολόπουλος, παρουσιάζοντας προχθές στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο την οριστική μελέτη για την «Προστασία όδευσης του αρχαίου Διόλκου». Ο κ. Σβολόπουλος θεωρεί πολύ σοβαρή αυτή τη μελέτη, που εκπονήθηκε σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος και την «Εγνατία Οδό Α.Ε.». Η υλοποίησή της θα γίνει με την υπογραφή Προγραμματικής Σύμβασης με την Περιφέρεια και το κόστος του έργου υπολογίζεται στα 2,5 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με τη μελέτη, θα κατασκευαστεί ένα είδος αναχώματος κατά μήκος του Διόλκου. Το ανάχωμα θα γίνει με προκατασκευασμένα κιβώτια από οπλισμένο σκυρόδεμα (4χ4,70χ5,5 μ.). Θα είναι ουσιαστικά ένας βραχίονας στη θάλασσα, πολύ κοντά στην ακτή κι έτσι θα προστατεύει στο διηνεκές το αρχαίο. θα προηγηθεί εκσκαφή σε βάθος από 2 έως 5 μέτρα σε διάφορα τμήματα. Τα κιβώτια αυτά θα έχουν ανοίγματα για την είσοδο και έξοδο του θαλασσινού νερού. Επειτα θα κατασκευασθούν πλευρικά πρανή με λίθους. Βεβαίως, πριν από την υλοποίηση του έργου, θα ανελκυσθούν τα βυθισμένα μέλη του μνημείου και θα τεθούν στο εργοτάξιο που θα κατασκευαστεί (έκτασης 6 στρεμμάτων) προκειμένου να συντηρηθούν. Επίσης θα δημιουργηθεί μια χερσαία όδευση για τους επισκέπτες.
Τα τελευταία χρόνια η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων και η αρμόδια ΛΖ' Εφορεία Αρχαιοτήτων, βλέποντας την κατάρρευση του αρχαίου και φοβούμενοι την πλήρη καταστροφή του, έκαναν κάποια προσωρινά έργα αντιστήριξης των πρανών και υποστύλωσης των ετοιμόρροπων λίθων του Διόλκου. Αρχικά, πίστευαν πως θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ανάχωμα που θα εξασφάλιζε τη στεγάνωση της περιοχής αποκατάστασης του μνημείου, γι' αυτό είχε τεθεί στην προμελέτη ο όρος να μελετηθεί η δυνατότητα άντλησης των υδάτων. Από τη γεωλογική μελέτη όμως προέκυψε πως κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε έργο μεγάλης κλίμακας εξαιρετικά δισχερές στην εκτέλεσή του, με μη ασφαλές αποτέλεσμα, όπως ειπώθηκε στο ΚΑΣ, το οποίο έδωσε το «πράσινο φως» για την υλοποίηση του έργου.
Ο αρχαίος Δίολκος είναι ένας λιθόστρωτος δρόμος με αυλακιές που ένωνε την παραλία του Σχοινούντα με το δυτικό πέρας του σημερινού καναλιού, μεταξύ της Νέας Κορίνθου και του Λουτρακίου. Εγινε για την αποφυγή του επικίνδυνου περίπλου της Πελοποννήσου (περίπου 190 μίλια). Από τη μία ακτή ώς την άλλη είχε μήκος περί τα 8 χλμ., εκ των οποίων σήμερα γνωρίζουμε την ακριβή πορεία μόνο των 1.100 μέτρων.
Σώζονται ορατά τμήματά του στο δυτικό άκρο της σημερινής διώρυγας από την πλευρά της Πελοποννήσου και στην πλευρά της Στερεάς. Το πέρασμα των πλοίων γινόταν πάνω σε λιθόστρωτη οδό πλάτους 3,50-4 μέτρων. Στο μέσον του πλακόστρωτου υπάρχουν δύο βαθιές παράλληλες αυλακώσεις, που απέχουν μεταξύ τους περίπου 1,50 μ. για την ασφαλή καθοδήγηση του «όλκου» -του ξύλινου τροχοφόρου οχήματος- επί του οποίου γινόταν η μεταφορά των πλοίων. Ο δρόμος δεν ήταν χαραγμένος σε ευθεία γραμμή. Προσαρμόστηκε στο φυσικό ανάγλυφο, παρακάμπτοντας τα ανωφερή και κατωφερή σημεία. Εχει αποκαλυφθεί και τμήμα κεκλιμένης λιθόστρωτης προβλήτας (10χ8 μ.) στο δυτικό άκρο. Τα πλοία σύρονταν πάνω σε ξύλινους κυλίνδρους πριν επιβιβαστούν στο τροχοφόρο όχημα και όταν αποβιβάζονταν από αυτό. Στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. φαίνεται πως εγκαταστάθηκε μια ξύλινη μηχανή ανύψωσης, για την τοποθέτηση των πλοίων επί του τροχοφόρου.